Thực hiện chương trình hoạt động năm 2012 và Kế hoạch số 16/KH-HĐND ngày 09/02/2012 của Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh “ giám sát việc thực hiện Chỉ thị số 1752/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tổng điều tra hộ nghèo trên toàn quốc, phục vụ cho việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội giai đoạn 2011 – 2015 trên địa bàn tỉnh. Từ ngày 13/3 đến 16/3/2012, Đoàn giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội Hội đồng nhân dân tỉnh do đ/c Phan Xuân Trường - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Tuyên Giáo Tỉnh ủy, Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh làm Trưởng đoàn, đã tiến hành giám sát trực tiếp tại các huyện: Ia Pa, Đăk Pơ, Đức Cơ, sở Lao động - Thương binh & Xã hội và giám sát qua báo cáo của 14 huyện, thị xã, thành phố còn lại, đồng thời Đoàn đã khảo sát thực tế ở một số thôn, làng, tổ dân phố tại các huyện.
Qua giám sát tại các địa phương, đơn vị cho thấy, công tác chỉ đạo triển khai tổng điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo ở các cấp thực hiện nghiêm túc, đúng quy trình và kế hoạch đề ra, đã tranh thủ sự chỉ đạo của các cấp ủy đối với cuộc điều tra. Phối hợp với Ban chỉ đạo và tổ giúp việc của tỉnh tập huấn cho Điều tra viên thôn, bản, tổ dân phố và Giám sát viên Ban chỉ đạo các cấp. Một số địa phương đã quan tâm làm tốt công tác tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của đợt điều tra, bình xét hộ nghèo và hộ cận nghèo. Lực lượng điều tra viên thực hiện tương đối tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, nắm vững phương pháp, kỹ năng điều tra và thực hiện các bước tiến hành điều tra theo quy trình và kế hoạch. Đội ngũ Giám sát viên thường xuyên bám sát địa bàn điều tra để hướng dẫn và xử lý kịp thời những vướng mắc trong quá trình điều tra.
Kết quả tổng điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2010: Toàn tỉnh đến 31/12/2010 có 288.141 hộ, trong đó: 79.417 hộ nghèo (chiếm 27,56%); 17.038 hộ cận nghèo, (chiếm 5,91%); Huyện Ia Pa có 10.099 hộ, trong đó: 5.166 hộ nghèo (chiếm 51,15%), 779 hộ cận nghèo (chiếm 7,71%); huyện Đăk Pơ có 8.819 hộ, trong đó: 2.612 hộ nghèo (chiếm 29,62%), 791 hộ cận nghèo (chiếm 8,97%); huyện Đức Cơ có 13.816 hộ, trong đó: 3.563 hộ nghèo (chiếm 25,79.%), 144 hộ cận nghèo (chiếm 1,04%).
Kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo cuối năm 2011: Toàn tỉnh đến 31/12/2011 còn 68.420 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 23,75% và 17.026 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 5,91%, có 10.997 hộ thoát nghèo trong năm. Trong đó huyện Ia Pa còn 4.807 hộ nghèo (chiếm 48 %), 829 hộ cận nghèo (chiếm 8,21%); huyện Đăk Pơ còn 2.260 hộ nghèo (chiếm 26%), 758 hộ cận nghèo (chiếm 8,6%); huyện Đức Cơ còn 3.034 hộ nghèo (chiếm 21,96.%), 638 hộ cận nghèo (chiếm 4,62%).
Kết quả công tác điều tra, rà soát hộ nghèo cuối năm 2011 cho thấy, việc thực hiện công tác giảm nghèo tại các địa phương đã đạt được một số kết quả tích cực; năm 2011, Huyện Ia Pa, có 359 hộ thoát nghèo (giảm 3,55%); huyện Đăk Pơ, có 352 hộ thoát nghèo (giảm 3,99%); huyện Đức Cơ 529 hộ thoát nghèo (giảm 3,73%).
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện điều tra, các địa phương còn gặp không ít khó khăn, như: Thời gian triển khai công tác điều tra tại cơ sở quá gấp, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng điều tra; kinh phí phục vụ công tác điều tra, rà soát hộ nghèo tại các địa phương còn hạn hẹp; trong quá trình sử dụng phần mềm cập nhật dữ liệu hộ nghèo đang gặp rất nhiều khó khăn; một số ít cán bộ điều tra viên còn cả nể trong quá trình thực hiện điều tra; năng lực trình độ của một số cán bộ làm công tác xóa đói giảm nghèo cấp thôn, làng và người dân là đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế nên khi thu nhập số liệu, nhận dạng về tài sản hộ nghèo, điều tra viên phải tốn nhiều thời gian để điều tra lại mới biết rõ thu nhập, đời sống của từng hộ.Mặt khác, tâm lý của một số hộ dân còn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại và mong muốn được vào danh sách hộ nghèo để hưởng chính sách an sinh xã hội, nên chưa trung thực khai báo về thu nhập, tách hộ để được công nhận hộ nghèo… đã gây khó khăn cho các điều tra viên trong việc thu thập thông tin, thực hiện điều tra.
Để việc bình xét hộ nghèo hàng năm được thuận lợi hơn, các địa phương kiến nghị: Các cấp, các ngành hằng năm sớm có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về công tác điều tra, rà soát hộ nghèo để các địa phương chủ động lập kế hoạch điều tra, rà soát hộ nghèo, cận nghèo được tốt hơn; sớm hoàn thiện phần mềm quản lý phục vụ cho công tác điều tra và quản lý hộ nghèo, cận nghèo; hằng năm cần quan tâm hỗ trợ kinh phí cho các địa phương thực hiện công tác điều tra, rà soát hộ nghèo; có phương án tối ưu trong việc cấp giấy chứng nhận hộ nghèo đảm bảo tính pháp lý, tiết kiệm và thuận lợi.
Ban VH-XH HĐND tỉnh đề nghị các địa phương có kế hoạch lồng ghép các chương trình mục tiêu với chương trình xây dựng nông thôn mới tại cơ sở để phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân, tìm mọi giải pháp thực hiện giảm nghèo một cách bền vững; hằng năm chỉ đạo việc thực hiện điều tra, rà soát chính xác hộ nghèo, cận nghèo, để những đối tượng thực sự nghèo được hưởng các chính an sinh của Đảng và nhà nước. Đối với những đề xuất kiến nghị của các địa phương, Ban Văn hóa- Xã hội HĐND tỉnh ghi nhận và sẽ cókiến nghị với các cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết, để các địa phương thực hiện tốt hơn công tác điều tra hộ nghèo trong thời gian tới, nhằm góp phần đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn./.
Tin, ảnh: B.T.T